Opinia publiczna zelektryzowana została Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości nakazującego Polsce natychmiastowe wstrzymanie eksploatacji kopalni odkrywkowej węgla brunatnego Turów do czasu sądowego rozstrzygnięcia sporu pomiędzy Czechami a Polską. Trybunał przychylił się w ten sposób do wniosku Czech.
W kraju zawrzało:
– Znowu ta Unia wtrąca się w nasze sprawy!
– Niech Unia zacznie wreszcie przestrzegać prawa!
– Nie pozwolimy na zabranie nam tysięcy miejsc pracy i 8% produkcji energii elektrycznej!
– Będziemy bronić naszego bezpieczeństwa energetycznego za wszelką cenę! Itp., itd.
To tylko niektóre, najłagodniejsze pokrzykiwania przedstawicieli polskiego rządu i politycznych elit Zjednoczonej Prawicy w reakcji na decyzję TSUIE.
Jeszcze kilka dni temu, w czasie, gdy warzyły się losy polskiej akceptacji dla Rezolucji Rady Europejskiej w sprawie źródeł finansowania Unii (dla Europejskiego Funduszu Odbudowy), termin „700 mld dla Polski” nie schodził z ust polityków ani z pierwszych stron mediów. Każdy, nawet najmniejszej rangi pisowski polityk pokazywał się z „unijną szmatą” w tle. Pieniądze z Unii są dobre, należą sia nam jak psu zupa (jak obwieścił nadpremier Ziobro). Ale na tym kończą się nasze związki z Unią. Pieniądze TAK – zobowiązania NIE! To jest clou polskiej polityki unijnej i kryzys turowski znakomicie ten kurs wzmocni.
Tymczasem decyzja zabezpieczająca TSEU nie zrodziła się z piątku na sobotę. Konflikt Czechy i Niemcy kontra Polska na tle eksploatacji złóż węgla w Turowie ma wieloletnią historię. Problem pozbawiania przez Turów czeskich terenów przygranicznych wody znany był od dawna. W 1994 roku polskie organy udzieliły Elektrowni Bełchatów koncesji na prowadzenie wydobycia do kwietnia 2020. Koncesja przewidywała jednorazową możliwość jej przedłużenia o 6 lat. Zgodnie z tymi postanowieniami w październiku 2019 r. PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna przedłużenie tej koncesji o lat 6, czyli do 2026 r. I tutaj dzieje się rzecz ciekawa. Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska we Wrocławiu wydaje decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach dla kontynuacji eksploatacji złoża węgla brunatnego Turów do 2044 r., a w styczniu 2020 r. nadaje jej rygor natychmiastowej wykonalności. Na tej podstawie wniosek operatora o przedłużenie koncesji na wydobycie zostaje przedłużony. Rzecz jednak w drobiazgu: Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska we Wrocławiu wydał swoją decyzję bez… przeprowadzenia oceny oddziaływania eksploatacji kopalni na środowisko.
W całym humbugu organizowanym przez PiS wokół decyzji TSUE według metody J.M. Rokity, czyli z głośnym wrzaskiem: „Ratunku! Czesi i Unia nas biją!” brak jednej, podstawowej informacji. Tej mianowicie jakie w rzeczywistości skutki na zaopatrzenie w wodę dla Czechów mieszkających w rejonie przygranicznym powoduje eksploatacja kopalni, czy Polska kwestionuje ocenę czeskich specjalistów w tym zakresie, zwłaszcza w kontekście planów rozszerzenia wydobycia. Podstawowy problem, który dawno powinien zostać rozwiązany w ramach dobrosąsiedzkich relacji, przykryty został ogólnonarodowym biadoleniem i narzekaniem na spisek ciemnych, europejskich sił przeciwko Polsce.
Nie wiem, czy i jakie działania dyplomatyczne podejmowane były ze strony polskiej, aby nie doprowadzić do rozprawy przed TSUE. Znamienny przy tym jest fakt nieobsadzenia od z górą roku stanowiska polskiego ambasadora w Pradze. Dla ambasady ważniejszą sprawą okazuje się być zablokowanie możliwości aborcji w Czechach dla polskich kobiet – tutaj przejawia aktywność wielką. A w sprawie Turowa co uczyniono? Opinii publicznej należy się rzetelna informacja o działalnościach rządu w tej materii i rzetelne kalendarium wydarzeń. Chodzi przecież nie tylko o jakość stosunków sąsiedzkich, ale również o praktyczne relacje z Unią Europejską. Póki co PiS gra przeciwko Unii wbrew opinii większości Polaków. Ale czy ta większość długo się utrzyma? Niewątpliwie afera turowska skrzętnie wykorzystana zostanie przez PiS do dalszego rozniecania nastrojów antyunijnych i niedługo zobaczymy, jak wskaźnik poparcia Polaków dla Unii Europejskiej zjedzie z niedawnych 80% do 40%. Nie zdziwiłbym się, gdyby strona polska celowo chciała doprowadzić do takiej konfrontacyjnej sytuacji po to, aby PiS po raz kolejny mógł zagrać na nosie wszystkim dookoła, aby jeszcze raz próbował przeforsować praktykę, że prawo unijne w Polsce nie obowiązuje.
Konflikt wokół kopalni Turów pokazuje, że Polska nie potrafi prowadzić odpowiedzialnej polityki ani w wymiarze globalnym ze światowymi mocarstwami a w tym przypadku z Unią Europejską, ani polityki dobrego sąsiedztwa z naszymi bezpośrednimi sąsiadami. Nad potrzebą takich dobrych stosunków nie trzeba się rozwodzić. Wystarczy wspomnieć kryzys wokół spuszczania do Odry wody z czeskich zbiorników w czasach powodzi, co było jedną z przyczyn tragicznej powodzi na Dolnym Śląsku w 1997 r. Ten problem, po stronie czeskiej udało się rozwiązać. Problemu Turowa po stronie polskiej – nie. A sąsiedzi obserwują. Dzisiaj Czechy, jutro mogą być Niemcy, Białoruś, Rosja. Ukraina nie, gdyż tyle zniewag ze strony ukraińskiej, które Polska zniosła w ostatnich dekadach świadczy o wielkiej determinacji polskich władz płacenia gorącą, nieodwzajemnioną miłością do Ukrainy za nadzieję wykorzystania tego państwa w polskiej polityce antyrosyjskiej.
Na szczęście ten kryzys w polskiej dyplomacji nie będzie trwać długo. Drastyczne zmniejszenie poziomu merytorycznych wymagań od kandydatów do służby dyplomatycznej w połączeniu ze sprawdzoną kadrową polityką PiS szybko przysporzy nam nowych zastępów młodych dyplomatów, Prawdziwych Polaków, przed którymi świat cały w przenośni i dosłownie padnie na kolana.