25 lat Konstytucji

Miałem okazję uczestniczyć w obchodach jubileuszu 25-ciolecia uchwalenia Konstytucji RP, które w Sali Kolumnowej Sejmu zorganizował PSL rękami swojego wicemarszałka Zgorzelskiego. I nie jest ważne to, że PSL „zaprzągł” Konstytucję do walki o utrzymanie się na powierzchni polskiej politycznej sadzawki – chwała Stronnictwu za to, że Konstytucję przypomniało.

Od razu powiedzieć należy, że obchody te nie były oficjalne: nie uczestniczyli wszak w nich ani ci politycy, którzy obejmując urzędy na tą Konstytucje przysięgali, ani przedstawiciele Trybunału Konstytucyjnego, który przecież ma stać na straży Ustawy Zasadniczej. Jednym słowem okolicznościowe spotkanie parlamentarzystów i byłych parlamentarzystów zwołane przez Marszałka Zgorzelskiego miało charakter półoficjalny, prywatny niemalże, było jakimś erzacem obchodów tego ważnego jubileuszu. Stąd też moja refleksja w temacie.

Naszym świętem narodowym jest dzień 3 maja – dzień uchwalenia w 1791 r. pierwszej w Europie i drugiej w świecie demokratycznej (na owe czasy) konstytucji. Uroczyście świętujemy corocznie ten dzień, chociaż sama Konstytucja 3-go Maja przeżyła raptem 14 miesięcy, jej doniosłe postanowienia w większości nigdy nie były wprowadzone w życie, a sam akt jej uchwalenia miał raczej charakter zamachu stanu i sam w sobie był zaprzeczeniem demokracji. Tym nie mniej co roku sztandary, przemówienia, msze, parady – święto narodowe. Mało kto pamięta przy tym, że ten „testament gasnącej ojczyzny”, jak nazwał Konstytucję jeden z jej współtwórców derogowany został przez samych Polaków podczas tzw. Sejmu Grodzieńskiego (1793), zwołanego przez Imperium Rosyjskie. Sejm Grodzieński uzna l Sejm Czteroletni za niebyły i unieważnił wszystkie jego ustawy.

Dzisiejsza Konstytucja powstawała jakże inaczej! Inicjatorem jej uchwalenia i pierwszym Przewodniczącym Komisji Konstytucyjnej polskiego parlamentu był wybitny polityk lewicy – Aleksander Kwaśniewski.  W ramach prac komisji rozpatrzono ogółem siedem różnych projektów aktu zasadniczego, autorstwa różnych środowisk politycznych. Po przyjęciu Konstytucji 2 kwietnia 1997 r. została ona zatwierdzona w ogólnonarodowym referendum 25 maja tegoż roku. Jest więc nasza Konstytucja owocem wielkiego narodowego wysiłku, świadectwem gotowości ówczesnych polityków do kompromisów w najważniejszych sprawach, doniosłym aktem integrującym Polaków.

Jest dla mnie oczywiste, że Konstytucja 2-go kwietnia 1997 roku jest dla Polski znacznie ważniejsza niż Konstytucja 3-go maja. Nie tylko formalnie wprowadziła ona do naszego kraju demokratyczny porządek, przywróciła Polskę rodzinie krajów demokratycznych. Co najważniejsze – jej postanowienia zostały w pełni wdrożone i to one zmieniły obraz tej polskiej ziemi. Dzięki Konstytucji 1997 roku Polska mogła stać się członkiem Unii Europejskiej, a Polacy przez długi czas – do momentu objęcia władzy przez PiS – mogli w pełni korzystać z praw obywatelskich.

A jednak rocznica uchwalenia tego najważniejszego w nowożytnej historii Polski aktu prawnego chowana jest w cień, nie stała się przedmiotem narodowej adoracji. Uroczystości rocznicowe, jeżeli są, wykorzystywane są głównie do doraźnych politycznych celów schodzącego ze sceny ugrupowania.

Jest w tym jednak jakieś tragiczne światełko nadziei. Historia naucza bowiem, że aby jakieś wydarzenie mogło stać się przedmiotem naszych narodowych celebracji musi wpierw przejść drogę narodowej martyrologii, musi być związane z cierpieniem, walkami, utratą niepodległości. Inne, pozytywne okoliczności nie wchodzą w grę. A tymczasem praktyka polityczna PiS, praktyka dezawuowania Konstytucji RP, jej publicznego gwałcenia, obniżania rangi jako żywo przywołuje z pamięci tenże Sejm Grodzieński, tylko w innej, XXI-wiecznej formule. Chociaż jest zasadnicza różnica: Sejm Grodzieński był „dziełem” rosyjskiego imperium, a dzisiaj Polacy mordują swoją Ustawę Zasadniczą własnymi rękami i z własnej woli. Ale tworzy to tragiczną nadzieję, że za jakieś 150 lat lat Polacy z dumą przypomną sobie o najważniejszym akcie prawnym statuującym demokratyczną Polskę, czyli o Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej z 2-go kwietnia 1997 r.

Autor: Jacek Uczkiewicz

Szczegóły na FB: https://www.facebook.com/jacek.uczkiewicz/about?section=bio&pnref=about

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *